“Merkez Bankası faiz kararı sonrasında finans piyasalarında gözlenen gelişmeler, özellikle kredi faiz oranları ve TL mevduat faizleri üzerindeki etkileriyle dikkat çekiyor. TL mevduat faizleri yüzde 50’nin altında seyretmeye devam ederken, ihtiyaç kredisi faizleri düşüş eğilimine girdi. Piyasadaki Türk Lirası fazlasını azaltmak adına ise PPK sonrası gelmeyen makroihtiyati önlemlerin, likiditedeki rekor seviyenin ardından devreye alınması bekleniyor.
2023 yılının son haftalarında bankacılık sektörünün bilançolarındaki hamleler, TL mevduat faiz oranlarını önemli ölçüde yükseltmişti. Öyle ki, 1 milyon lira ve üstü mevduatlara uygulanan yüzde 43-48 arası TL mevduat faizi, 50 bin lira altına kadar düşmüştü. Böylece TL mevduat faizleri hızla yükselerek, Merkez Bankası’nın ortalama verilerinde yüzde 52’nin üzerine çıktı.
Ancak yeni yılın başlamasıyla birlikte TL mevduat faiz oranları, 6 haftanın ardından ilk kez yüzde 50’nin altına geriledi. Bunun ilk nedeni, bilanço etkisi, ki bu her yıl aynı şekilde gerçekleşir. Aralık ayında TL mevduat faiz oranları yükseltiliyor, ardından düşüş başlıyor. İkinci neden ise TL kaynaklı kur korumalı mevduat hesaplarının yeni yılla birlikte artık açılamamış olması. Bu seçenek olmadığı için bankalar, TL kaynaklı KKM dönüşlerini daha düşük faiz oranları ile TL mevduata çeviriyor. Bu nedenle tasarruf sahipleri, banka değiştirse bile diğer bankadan istedikleri faiz oranını alamıyorlar.
Ekonomistlere göre, TL mevduat faizlerinin artması ve likidite fazlasının azaltılabilmesi için öncelikle Merkez Bankası’nın döviz karşılığı swap ihalelerinin miktarını azaltması gerekiyor. Ayrıca, likidite senedi çıkarılması ve zorunlu karşılıklarda artış gibi önlemler de bu süreçte etkili olabilir.
3 AY VADELİ MEVDUAT FAİZİ ORANI NE KADAR?
Mevduat faizleri, en çok tercih edilen 3 aya kadar vadeli mevduatlarda yüzde 40 seviyesinde, hatta düşük hacimlerde yüzde 36-39 aralığında seyrediyor. TL mevduat hacmi, BDDK verilerine göre geçen hafta 3.7 milyar lira azaldı. KKM hariç toplam TL mevduat 6 trilyon 414,8 milyar lira seviyesinde. Toplam mevduat ise 19 Ocak haftasında 15 trilyonu aştı. KKM hariç TL mevduatın toplam mevduat içindeki oranı yüzde 42,66 seviyesinde.
Özellikle aralık ayında TL mevduat artışı sürekli pozitif seyrederken, yeni yılın ilk haftasında bu artış hızı yüzde2,5’e sert bir şekilde düştü. Bankaların TL bazlı ticari kredilerin faiz oranı ise 19 Ocak haftasında bir önceki haftaya göre 59 baz puan azalarak yüzde 53,25’e geriledi. TL bazlı konut kredi faizleri 24 baz puan azalışla yüzde 41,38’e, taşıt kredi faizleri 317 baz puan azalışla yüzde 47,10’a ve ihtiyaç kredi faizleri 127 baz puan azalışla yüzde 61,90’a geriledi.
Merkez Bankası verilerine göre, finans sektöründeki bu değişimlerin bir diğer yansıması da TL mevduatın toplam mevduat içindeki oranında küçük bir düşüş gösteriyor. 2023 Aralık sonunda KKM hariç TL mevduatın toplam mevduat içindeki oranı yüzde 42,15 seviyesine yükselmişti. Ancak ocak ayının ilk üç haftasında bu oran yüzde 42,66’ya geriledi. Bu düşüşte, KKM hariç TL mevduatın artış hızındaki sert düşüş etkili oldu. Aralık ayında TL mevduat artışı yüzde 11,5’e kadar hızlanmışken, yeni yılın ilk haftalarında bu hız yüzde 2,5’e kadar geriledi.
Bankaların TL bazlı ticari kredilerinde yaşanan faiz oranı düşüşleri de dikkat çekici. 19 Ocak haftasında bir önceki haftaya göre 59 baz puan azalarak yüzde 53,25’e düşmüş durumda.TL bazlı konut, taşıt ve ihtiyaç kredi faiz oranları da benzer şekilde gerileyerek ekonomiye olan erişimi kolaylaştırıyor.
Özellikle taşıt kredisi faiz oranlarında yaşanan 317 baz puanlık azalış, bu kredilere olan talebi artırabilir. İhtiyaç kredisi faizlerindeki 127 baz puanlık azalış da tüketicilere finansman sağlama konusunda avantaj sağlıyor.kaynak: mynet sinem eryılmaz
